16 Oktyabr 2025-ci ildə  kimya texnologiyası sahəsində görkəmli alim, akademik Ağadadaş Əliyevin 85yaşı tamam olur.

Əli­yev Ağa­da­daş Mah­mud oğ­lu 1940-cı il­də Ba­kı şə­hə­rin­də ana­­dan ol­muş­dur. Azər­­­bay­­can Sə­na­ye İns­ti­tu­tu­nun Me­xa­­ni­ka fa­kül­tə­si­ni bi­tir­­miş­dir (1958).

Kim­ya elm­lə­ri na­mi­zə­di “Toluolun benzola əlaqəli hidrogenolizi reaksiya­sının tədqiqi” (1969) və elm­lər dok­to­ru “Qeyri-stasionar katalitik proseslərin modelləş­diril­məsi” (1985) el­mi də­rə­cə­ləri, pro­fes­­sor (1985) adı­nı al­mış, Azər­bay­can SSR EA-nın müx­­bir üz­vü (1989), AMEA-nın hə­qi­qi üz­vü (2001) se­çil­miş­dir.

1967-ci il­dən Azər­bay­­can SSR EA Kim­ya Tex­no­lo­gi­­ya­sı­nın Nə­zə­ri Prob­lem­lə­ri İns­ti­tu­­tun­­da baş mü­hən­dis, ki­çik el­mi iş­çi, bö­yük el­mi iş­çi, el­mi ka­tib, şö­bə mü­di­ri, la­bo­ra­to­ri­ya mü­di­ri, 1994-2010-cu il­lər­də di­rek­tor mü­a­­vi­ni, 2011-2014-cü il­lər­də isə AMEA aka­­de­mik M.Na­ğı­yev adı­na Kim­ya Prob­­­lem­lə­ri İns­ti­tu­tu­nun di­rek­­to­ru ol­muş, ha­zır­da Ka­ta­liz və Qey­ri-üz­vi Kim­ya İns­ti­tu­tun­da la­bo­ra­to­ri­ya mü­di­ri və­zi­fə­sin­də ça­lı­şır.

O, qey­ri-sta­sio­nar ka­ta­li­tik pro­ses­­lə­rin ri­ya­zi mo­del­ləş­di­ril­mə­si və op­ti­­mal­­laş­­dı­­rıl­ma­sı nə­zə­riy­yə­si­nin ya­ra­­dı­cı­­sı­dır. Kim­yə­vi re­ak­si­ya­la­rın ki­ne­­ti­­ka və me­xa­niz­­mi­nin təd­­qi­qi, çox­­mər­­­hə­­­lə­li re­ak­si­ya­lar üçün yük­sək ef­fek­­tiv­li­yə ma­lik çox­funk­­si­ya­lı me­­tal­seo­lit ka­ta­li­­za­tor­la­rı sin­te­zi­nin el­mi əsas­la­rı­­nın iş­lə­nib ha­zır­lan­ma­sı onun əsas el­mi fəa­liy­yə­ti­ni təş­kil edir.

A.Əli­ye­vin rəh­bər­li­yi ilə bir ne­çə yük­sək­ton­naj­lı sə­na­ye və ye­ni ka­ta­­li­tik pro­­ses­lə­rin ri­ya­zi mo­del­lə­ri iş­lə­nib ha­zır­lan­mış, on­la­rın əsa­sın­da op­ti­mal iş re­­jim­lə­ri he­sab­lan­mış və bir sı­ra neft kim­ya­sı za­vod­la­rın­da və la­yi­hə ins­ti­tut­­la­­rın­da tət­biq edil­miş­dir. Eti­len və aro­ma­tik kar­bo­­hid­ro­­gen­lə­rin bir­gə ok­sid­ləş­mə re­ak­si­ya­la­rı üçün ak­tiv ka­ta­li­za­tor­la­rın se­çil­mə­si is­ti­­qa­mə­tin­də el­mi təd­qi­qat iş­lə­ri apar­mış və nə­ti­cə­də xlor­s­ti­rol­la­rın və vi­­nil­­to­lu­ol­la­rın sin­te­zi üçün yük­sək ef­fek­t­li ka­ta­li­tik sis­­tem­lər iş­lə­yib ha­zır­­la­mış­dır. Bun­dan əla­və, qaz fa­za­­sın­­da etil­­ben­zo­lun sti­ro­la de­hid­­ro­gen­­ləş­mə re­ak­si­ya­sı­nın ri­ya­zi mo­de­li­ni tər­tib et­miş­­dir. Onun rəh­bər­li­yi al­tın­da ali­fa­tik spirt­­lə­rin və kar­­bo­hid­ro­­gen­lə­rin (ole­fin, pa­­ra­­­fin, naf­ten) qaz fa­za­­sın­da ok­sid­­ləş­­di­ri­ci çev­ril­­mə re­ak­­si­ya­­la­rı üçün məq­­səd­yön­lü se­lek­­tiv və ak­tiv po­li­­fun­k­­sio­nal seo­lit ka­ta­­li­­za­tor­­la­rı sin­te­­zi­nin el­mi əsas­la­rı iş­lə­­nib ha­zır­­lan­­mış, nə­ti­cə­də bir sı­ra kar­­bo­nil­li bir­­ləş­­mə­­lə­rin, kar­bon tur­şu­­la­rı­nın, tsik­­lik di­en kar­bo­­hid­ro­gen­­lə­ri­nin və iki­pil­­lə­li re­ak­­tor­da ok­si­ge­ni pil­lə­lə­ra­ra­sı pay­­la­maq üsu­lu ilə me­­tan­dan ase­ti­le­nin və bu­tan­di­ol-1,4-ün alın­ma­sı üçün yük­sək ef­fek­­tiv ka­ta­li­­za­tor­lar sin­tez edil­miş­dir.

A.Əli­yev 690-dan çox el­mi əsə­­rin, 73 mü­əl­lif­lik şə­ha­­dət­­na­mə­si və pa­ten­­tin mü­əl­­li­fi­dir.

A.Əli­yev çox say­da bey­nəl­xalq konf­rans, sim­po­zi­um və konq­res­lər­də mə­ru­zə ilə çı­xış et­miş­dir.

A.Əli­ye­vin rəh­bər­li­yi ilə 7 qrant la­yi­hə­si (NA­TO, Uk­ray­na ETM, Sə­u­­diy­yə Ərəb­­is­­ta­nı Kral Əb­dü­lə­ziz adı­na Elm və Tex­no­lo­gi­ya Mər­kə­zi, El­min İn­ki­şa­fı Fon­du, SO­CAR) üz­rə el­mi təd­qi­qat iş­lə­ri mü­vəf­fə­qiy­yət­lə ye­ri­nə ye­ti­ril­miş­dir.

A.Əli­ye­vin rəh­bər­li­yi al­tın­da 6 elm­lər dok­to­ru və 46 fəl­sə­fə dok­to­ru hazırlanmışdır.

A.Əli­yev Azər­bay­can Ali So­ve­ti­nin Fəx­ri fər­ma­nı (və AMEA-nın Fəxri Fərmanı),  “Heydər Əliyevin 100 illiyi (1923-2023)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı ilə təl­tif olun­muş­dur.

İnstitutumuzun rəhbərliyi və kollektivi adından hörmətli akademikimizi təbrik edir, ona uzun ömür can sağlığı və yeni-yeni uğurlar arzulayırıq.